Pole magnetyczne Ziemi zmienia się i jego zmiany przyspieszają. W ostatnich dekadach północny biegun magnetyczny przesuwał się coraz szybciej – pod koniec XX wieku tempo wynosiło około 10 km rocznie, ale w XXI wieku przyspieszyło do około 50-60 km rocznie.
Obecnie biegun magnetyczny zmierza z Arktyki Kanadyjskiej w kierunku Syberii. Zmiany te są wynikiem dynamicznych procesów w płynnym jądrze Ziemi, które generuje ziemskie pole magnetyczne.
Konsekwencje zmian w polu magnetycznym Ziemi
Wpływ na nawigację – GPS nie jest bezpośrednio zależny od pola magnetycznego, ale kompasy magnetyczne, używane w lotnictwie, żegludze czy nawigacji lądowej, muszą być regularnie kalibrowane. Linie lotnicze, marynarka wojenna i statki muszą dostosowywać mapy nawigacyjne do przesuwania się bieguna magnetycznego. Systemy wykorzystywane w podziemnym górnictwie i poszukiwaniach ropy/gazu mogą wymagać częstszych aktualizacji.
Wpływ na zwierzęta migrujące – wiele zwierząt, np. ptaki, żółwie morskie, wieloryby, pszczoły czy łososie, korzysta z pola magnetycznego do orientacji. Szybkie zmiany mogą powodować dezorientację i zaburzenia w ich migracjach.
Osłabienie pola i wpływ na atmosferę – pole magnetyczne chroni Ziemię przed naładowanymi cząstkami wiatru słonecznego. Gdy pole magnetyczne słabnie (co obecnie się dzieje), może to prowadzić do wzrostu promieniowania docierającego do atmosfery, zwłaszcza w regionach o słabszej ochronie. Może to również powodować częstsze zakłócenia w komunikacji radiowej i sieciach satelitarnych.
Możliwość przebiegunowania – w historii Ziemi wielokrotnie dochodziło do odwrócenia biegunów magnetycznych (zamiana północnego na południowy i odwrotnie). Nie wiadomo, czy obecne zmiany doprowadzą do takiego zdarzenia, ale może to trwać tysiące lat. Podczas przebiegunowania pole magnetyczne może być niestabilne i słabsze, co zwiększa ryzyko dla technologii i atmosfery.
Wpływ zmian pola magnetycznego na ludzi
Zdrowie człowieka – bezpośredni wpływ pola magnetycznego na zdrowie jest minimalny, ponieważ ludzkie ciało nie jest wrażliwe na te zmiany. Jednak większa ilość promieniowania kosmicznego (spowodowana osłabieniem pola) może teoretycznie zwiększać ryzyko mutacji DNA i chorób. Jest to jednak efekt długoterminowy.
Wpływ na psychikę i orientację – istnieją hipotezy, że niektóre osoby mogą być wrażliwe na zmiany pola magnetycznego, co mogłoby wpływać na ich samopoczucie, ale nie ma na to jednoznacznych dowodów.
Wpływ zmian pola magnetycznego na technologie
Systemy nawigacyjne – kompasy magnetyczne stają się mniej precyzyjne, co wymaga regularnej korekty map nawigacyjnych. W lotnictwie i żegludze używa się GPS, ale kompasy magnetyczne wciąż są kluczowe w awaryjnych sytuacjach. Rurociągi i kable podziemne mogą być projektowane z uwzględnieniem pola magnetycznego, a jego zmiany mogą powodować problemy z ich monitorowaniem.
Łączność i satelity – pole magnetyczne chroni Ziemię przed burzami słonecznymi. Jego osłabienie może prowadzić do większej liczby zakłóceń w systemach satelitarnych, radiowych i GPS. Stacje kosmiczne i satelity są narażone na większe promieniowanie, co skraca ich żywotność.
Sieci energetyczne – silniejsze burze geomagnetyczne mogą indukować prądy w sieciach energetycznych, co może prowadzić do awarii i blackoutów. W 1989 roku burza magnetyczna spowodowała awarię sieci energetycznej w Kanadzie (Quebec), co doprowadziło do wielogodzinnego blackoutu.