Konflikt serologiczny to szczególna sytuacja, w której dochodzi do niezgodności grupy krwi matki i dziecka – szczególnie w układzie Rh. Wywołuje to reakcję immunologiczną w organizmie matki, która wytwarza przeciwciała (anty-D) przeciwko komórkom krwi dziecka.
Grupa krwi jest określona przez białka (antygeny) obecne na powierzchni komórek krwi – zwłaszcza krwinek czerwonych. Są pogrupowane w różne systemy, dlatego ludzie posiadają kilka grup. Według najbardziej znanego podziału są to grupy: A, B, AB i 0. Jednak bardzo ważny jest również układ Rh. Składa się z pięciu antygenów: D, C, c, E, e. Jeśli pierwszy z nich znajduje się na powierzchni erytrocytów, grupa nazywa się Rh+. Dla innych jest to Rh-.
Kiedy występuje konflikt serologiczny
Konflikt serologiczny występuje, gdy (wszystkie te warunki zostaną spełnione):
– kobieta w ciąży ma grupę krwi Rh-, a jej partner ma Rh+,
– dziecko dziedziczy po ojcu wzorzec antygenu krwinek czerwonych,
– część krwi dziecka dostaje się podczas ciąży do krwioobiegu kobiety.
W większości przypadków konflikt serologiczny w pierwszej ciąży można zaobserwować dopiero w momencie porodu. Wtedy krew dziecka najprawdopodobniej dostanie się do krwioobiegu kobiety. Dzieje się tak, ponieważ podczas życia wewnątrzmacicznego bariera łożyskowa oddziela krążenie matki i płodu. Dlatego organizm kobiety w ciąży nie może wcześniej wytworzyć przeciwciał anty-D. Należy jednak zaznaczyć, że w pierwszej ciąży możliwy jest konflikt serologiczny (np. w przypadku krwawienia z łożyska). Przeciwciała anty-D pozostają w ciele kobiety na zawsze. Dlatego konflikty serologiczne mogą pojawić się w kolejnych ciążach jeszcze przed porodem. To realne zagrożenie życia dziecka.
Kiedy nie powstanie konflikt serologiczny
Konflikt serologiczny nie powstaje, jeśli:
– kobieta ma grupę Rh+, a jej partner Rh-,
– dziecko nie dziedziczy grupy Rh po ojcu,
– kobieta i jej partner mają grupę Rh-.
Różnica serologiczna
Różnica serologiczna jest możliwa w przypadku niezgodności w innych układach krwi. Mowa tu głównie o sytuacji, gdy ciężarna ma grupę 0, a jej dziecko dziedziczy po ojcu antygeny z grupy A lub B, jest to jednak sytuacja rzadka.